FAVV, Belplant en belanghebbende sectororganisaties tekenen Memorandum om incidenten met gewasbeschermingsmiddelen te voorkomen

Op vrijdag 13 oktober werden door het FAVV, Belplant, Phybelco, Phytosystem, Phytodis, boerenbond, ABS, VBT en FWA een memorandum van overeenstemming ondertekend. Het gaat om het Memorandum van overeenstemming inzake de opvolging van incidenten gelinkt aan gewasbeschermingsmiddelen en producten met een gewasbeschermende werking. Door het aangaan van verschillende engagementen door zowel het FAVV als deze sectororganisaties zal de samenwerking tussen alle partijen bevorderd worden en dit betekent een nog veiligere productie.

Gewasbeschermingsmiddelen zijn nuttig in het kader van voedselzekerheid, omdat ze plantenziekten en insecten bestrijden. Deze stoffen zijn onschadelijk voor mens en milieu als ze met de juiste kennis van zaken en volgens goede landbouwpraktijken worden gebruikt. De handel en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is sterk gereguleerd. In Europa werkt men met een toelatingssysteem: elk gewasbeschermingsmiddel dat op de Europese markt komt moet een toelating krijgen.

In het verleden zorgden een aantal incidenten met gewasbeschermingsmiddelen voor een grote impact op de landbouwsector en de voedselketen. Bijvoorbeeld door een verontreiniging met niet-toegelaten actieve stoffen. Als dit midden in het oogstseizoen wordt ontdekt kan dit een gevolg hebben voor de oogst en leiden tot verliezen voor de landbouwers en de hele landbouwsector.

In 2020 werden de handen in elkaar geslagen voor het opstellen van een memorandum die niet alleen de sector, maar ook onrechtstreeks de consument een betere bescherming biedt bij incidenten met gewasbeschermingsmiddelen.

Het FAVV en de belanghebbende sectororganisaties (producenten van gewasbeschermingsmiddelen, verdelers en gebruikers ervan) stelden verschillende engagementen op die zowel op proactief vlak een verkeerd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen trachten te voorkomen; als trachten de gevolgen voor gebruikers, indien zich toch een incident zou voordoen, te beperken.

Het memorandum houdt onder meer de volgende engagementen in:

• Het op de markt brengen en/of het gebruik van niet-conforme gewasbeschermingsmiddelen voorkomen door de kennis over deze producten te verhogen. Er wordt enerzijds ingezet op het informeren maar anderzijds ook op het verhogen van de autocontrole.
• Niet-conforme gewasbeschermingsmiddelen die een potentieel risico voor de volksgezondheid of de voedselveiligheid vormen zo vroeg mogelijk detecteren zodat er snel kan worden ingegrepen. De stalen die een mogelijk voedselveiligheidsrisico kunnen aantonen, zullen prioritair door de labo's worden geanalyseerd. Indien er een vermoeden is van een probleem, zullen de partijen kunnen beslissen over extra impact beperkende maatregelen in een gezamenlijk overleg tussen de belanghebbenden. Maatregelen die noodzakelijk zijn om de consument te beschermen kunnen echter altijd door het FAVV eenzijdig opgelegd worden.
• Ontwikkeling van een digitale traceerbaarheid en een track & trace-systeem. Op die manier kan men bij mogelijke incidenten makkelijker de problematische producten identificeren.
• Communicatie & samenwerking bevorderen door het oprichten van een platform met alle belanghebbenden waar onder andere jaarlijks de resultaten van alle (auto)controles worden besproken.

FAVV en controle op gewasbeschermingsmiddelen

Jaarlijks controleert het FAVV de aanwezigheid en het residugehalte van gewasbeschermingsmiddelen in levensmiddelen. In 2022 werden 5.511 monsters van groenten en fruit, granen en andere producten van plantaardige en dierlijke oorsprong gecontroleerd. 97% voldeed aan de wettelijke normen. Daarnaast werden in 2022 ook 82 gewasbeschermingsmiddelen zelf geanalyseerd om de conformiteit aan de voorwaarden van hun toelating na te kijken). 98,1% van deze controles waren conform.

David Clarinval, federaal Minister van Landbouw: “Dankzij de ondertekening van dit memorandum zal het gebruik van niet-conforme gewasbeschermingsmiddelen beter voorkomen kunnen worden en zal het makkelijker worden om de herkomst van de gewasbeschermingsmiddelen te traceren. Onze voedselketen wordt er hierdoor niet alleen veiliger op, ook de economische risico’s voor de landbouw sector zullen aanzienlijk verlaagd worden. Een goede zaak!”

Herman Diricks, Gedelegeerd bestuurder van het FAVV: “Dit memorandum zal ons toelaten om op basis van vooraf gemaakte afspraken efficiënt, snel en proportioneel tussen te komen bij incidenten met gewasbeschermingsmiddelen en zo niet alleen de gevolgen voor de betrokken sectoren te beperken maar uiteindelijk ook de consument te beschermen.”

Sylvain Moissonnier, voorzitter van Belplant: “Belplant, Phytodis en hun leden, werken al jaren samen om de voedselveiligheid doorheen de hele keten te verbeteren. Nu gaan we nog een stapje verder met de digitale traceerbaarheid op al de loten van onze producten, in de hele keten!”

Lode Ceyssens, Voorzitter van Boerenbond: “Boerenbond is tevreden dat er voor gewasbeschermingsmiddelen een sluitende traceerbaardheid komt tot bij de landbouwers zodat de risico’s voor de land- en tuinbouwers en hun afnemers sterk beperkt kunnen worden in geval van acute problemen.”

Hendrik Vandamme, Voorzitter van ABS - Algemeen Boerensyndicaat: “Deze overeenkomst moet er voor zorgen dat niet-conforme gewasbeschermingsmiddelen niet op de markt komen en zo geen kans krijgen gebruikt te worden door de land- en tuinbouwers. De land- of tuinbouwer heeft er als gebruiker van gewasbeschermingsmiddelen baat bij dat meer ingezet wordt op traceerbaarheid en snelle en gerichte communicatie. ABS pleit voor contaminanten vrije gewasbeschermingsmiddelen. Wij zijn ervan overtuigd dat hiermee de negatieve gevolgen voor de gebruiker van gewasbeschermingsmiddelen tot een minimum zullen beperkt worden.”

Maxime Bughin, Bestuurder van Phybelco: “Met de ondertekening van dit akkoord bevestigt Phybelco zijn engagement voor een duurzame landbouw die de consumenten, het milieu en het welzijn van de landbouwers respecteert. Phybelco commercialiseert gewasbeschermingsmiddelen op basis van geïntegreerde gewasbescherming (IPM).”

Luc Vanoirbeek, Algemeen secretaris van Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties - VBT: “Het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT) kijkt uit naar een nog intensere samenwerking tussen alle betrokkenen, waardoor problemen snel onderkend worden en gezamenlijk aan oplossingen kan gewerkt worden, met het doel een minimale impact op de land- en tuinbouwproductie en tegelijkertijd blijvende garanties voor de voedselveiligheid.”