Voor wie nog meer wil weten!

20.12.2016
phytofar-75-jaar-zorg-voor-de-mens-en-zijn-voedsel

Phytofar: 75 jaar zorg voor de mens en zijn voedsel

Naar aanleiding van haar 75ste verjaardag vroeg Phytofar in 2016 aan voormalig VRT-journalist Paul Muys om een boek te schrijven over het verleden, heden en toekomst van de sector van de gewasbeschermingsmiddelen in België. Om het met de woorden van de auteur zelf te zeggen: “Dit boek is bedoeld als een hommage aan de velen, sommigen allicht al bijna vergeten, die al die jaren aan de kar hebben getrokken. De velen wier voortschrijdend inzicht er gisteren, vandaag en zeker ook morgen voor zorgt dat u en ik vertrouwen kunnen hebben in onze voeding, en in onze land- en tuinbouw.”

Hieronder vind je alvast enkele fragmenten en een link naar de desbetreffende hoofdstukken in de online-versie van het boek.

Zo oud als de landbouw, dus héél oud

Het gebruik van GBM is even oud als de landbouw zelf. Door de eeuwen heen was het een kwestie van overleven. Een mislukte oogst betekende hongersnood en op noodhulp van buitenaf hoefde men vóór de 20e eeuw niet te rekenen. Volgens John Unsworth was er al zo’n 4.500 jaar geleden sprake van insecticiden bij de Soemeriërs (in Mesopotamië, tegenwoordig een deel van Irak). Die gebruikten een zwavelhoudend mengsel om insecten en mijten de baas te blijven. Ook lang voor onze tijdrekening gebruikten de Chinezen al kwik en mengsels met arsenicum tegen luizen, terwijl de landbouwers in het oude Griekenland en in het Romeinse rijk allengs beseften dat ze er met religie of magie niet zouden in slagen plantenziekten en insectenplagen klein te krijgen.

De eerste twijfels

Langzamerhand worden de fabrikanten van chemische producten, en in het bijzonder fytofarmaceutische producten, een illusie armer. Ze komen tot het besef dat we met zijn allen ook voor het efficiëntste product een prijs betalen. Het is immers altijd iets: ofwel lijden biodiversiteit of leefmilieu er in meer of mindere mate onder, ofwel kunnen we met deze producten onze gezondheid in gevaar brengen. Zoveel is zeker: goede, efficiënte bestrijdingsmiddelen zijn geen wondermiddelen. De milieubeweging zal op de lange duur een aanzienlijk deel van de publieke opinie weten te mobiliseren. En ook de wetenschap staat niet stil.

Glyfosaat, efficiënt en gehaat

Glyfosaat dus. Wat rondbellen naar insiders levert alvast wat algemene informatie op. Het wordt duidelijk dat Monsanto ontzaglijk veel onderzoek heeft gedaan vooraleer het besloot met zijn Roundup, met glyfosaat als werkzame stof, voor de dag te komen. Het bedrijf communiceerde ook veel over de milieuveiligheid van het product. Eigenlijk was de toxiciteit ervan nauwelijks een probleem, alvast op basis van de toen, in de jaren 70, gangbare tests. En wat de milieueffecten betreft: indertijd kon men niet anders dan concluderen dat het een zeer ‘clean’ product was… Maar het aantal tests is toegenomen en de mentaliteiten zijn geëvolueerd en hier en daar begon men zich af te vragen of het cleane imago wel verdiend was.

De industrie mag zelf de studies uitvoeren of financieren?

M. Trybou: Dat klopt. Wel moetende laboratoria die de studies uitvoeren heel transparant rapporteren en hierop ook gecontroleerd worden. Bovendien hebben ze zich te houden aan de juiste proefprotocollen, zodat de resultatenvergelijkbaar zijn. Het is geen optie dat de overheid zelf de studies uitvoert, daarvoor bestaat simpelweg geen capaciteit. Maar dankzij het huidige GLP-accreditatiesysteem(waarbij GLP staat voor Good Laboratory Practice) en de Europese gegevensvereisten kunnen de laboratoria een degelijk dossier opstellen waarop een overheid zich wel degelijk kan baseren.

De producent van gewasbeschermingsmiddelen

Het spreekt vanzelf dat we ook ons oor te luisteren leggen bij de industrie. Het duurt ten minste 10 jaar en het kost tegen de 250 miljoen EUR en méér om een gewasbeschermingsproduct (actieve stof en gerelateerde formulering) op de markt te krijgen. Het is een mantra die onze gesprekspartners telkens weer debiteren. Die 250 miljoen blijkt trouwens al enigermate achterhaald. “Vergelijk het gerust met geneesmiddelen”, zo krijgen we ook wel eens te horen: “het duurt toch ook jaren voor die in de apotheek liggen en het kost ook een fortuin om ze te ontwikkelen. En bij gewasbeschermingsmiddelen dient niet alleen aan het fysiek welzijn van de mens gedacht te worden, maar ook nog eens aan het effect ervan op het leefmilieu…”

En wat is de rol van de chemie nog?

G. Sterk: We zullen altijd chemische middelen nodig hebben. We beschikken nu ook over heel selectieve middelen, dus efficiënte middelen, maar een doordachte resistentieaanpak is geboden.

Risico of gevaar

De associatie benadrukt ook het verschil tussen risico en gevaar. Zeker, gewasbeschermings-
middelen zijn toxisch, dus gevaarlijk, al werkt de industrie al jaren en met succes aan producten met een veel lagere toxiciteit. De GBM zijn alleen fataal voor de geviseerde insecten en schimmels die ermee in aanraking komen en dat is ook de bedoeling. De toegediende dosissen zijn uiterst gering. De huidige producten zijn zeer gefocust en breken snel af. Bedenk hierbij dat het oude gezegde van Paracelsus eeuwig geldig is: het is de dosis die bepaalt of een substantie giftig is. Ook een teveel aan gegarandeerd zuiver kraantjeswater opnemen, kan fataal zijn.

AgriRecover

In de hoop een positieve bijdrage te leveren aan het debat rond de ecotaksen, beslist de raad van bestuur van Phytofar in 1996 om een vzw op te richten die de inzameling van de lege verpakkingen van de gewasbeschermingsmiddelen op zich zou nemen. Na een voorstel van voorzitter Bernard Demaire beslist de raad om de handelaars erbij te betrekken. Geruggesteund door de omnipresente en efficiënte secretaris-generaal Georgette Detiège, wordt Luc Michiels, voormalig voorzitter van Phytofar, de eerste voorzitter van deze organisatie, die als wereldprimeur nadien alleen maar navolging kreeg.

Precisielandbouw en gewasbescherming

In gesprekken over de toekomst valt in landbouwkringen al gauw het buzzword: precisielandbouw. Agriculture de précision, precision farming, Präzisionslandwirtschaft: zo internationaal is het begrip inmiddels al wel geworden. Ik had er eerst geen idee van dat er zoiets bestond of bezig was te ontstaan, en evenmin, al was de naam suggestief genoeg, wàt hij precies inhield. Men had me al wel de lof gezongen van de GPS, die kennen we tegenwoordig tenslotte allemaal. En bij een oppervlakkig bezoek aan het internet had ik ook gemerkt dat er sprake was van het inzetten van drones, kennelijk niet alleen onbemand, telegeleid oorlogstuig, van sensoren en van robotisering. En al gauw begrijp je dat in precisielandbouw niet over hectaren maar over kleine lapjes grond van amper één vierkante meter wordt gesproken, die elk op basis van een massa gegevens een gedifferentieerde behandeling krijgen. We zijn nog niet toe aan een behandeling plant per plant, maar we evolueren wel stilaan in die richting. Het heeft zeker zijn gevolgen voor de gewasbeschermingssector.

Er bestaan, ook in 2040 of 2050, nog chemische gewasbeschermingsmiddelen. Vrijwel al onze gesprekspartners gaan daarvan uit.

P. Jaeken: De rol van de klassieke chemie wordt zeker wel bescheidener, dat proces is al volop bezig. Maar het lijkt er inderdaad fel op dat er nog wel chemie zal zijn en nog méér: biochemie.
Ik vergelijk het graag met de hoge vlucht die de geneeskunde heeft genomen. Toch blijft daar ook het pilletje tegen hoofdpijn bestaan. De manier waarop we die chemie aanwenden zal wel nogal verschillen met wat we vandaag doen. Het hokjesdenken zal ook stilaan wel moeten wijken. Je kan in een aantal gevallen bijvoorbeeld perfect biologische oplossingen in klassieke-synthese installaties produceren en in het veld zullen diverse methoden nog vaker door elkaar gebruikt worden.

Terug
al-meer-dan-een-half-miljoen-belgen-hebben-de-video-over-het-belang-van-chemie-gezien

Al meer dan een half miljoen Belgen hebben de video over het belang van chemie gezien!

Amper twee weken na de lancering op verschillende social media-kanalen hebben al meer dan een half miljoen Belgen de video van essenscia opgemerkt over hoe onmisbaar chemie is in ons dagelijks leven.
herbeleef-onze-algemene-vergadering-met-deze-beelden-202

Herbeleef onze Algemene Vergadering met deze beelden

Genieten jullie nog even mee van de presentaties, video’s en foto’s van onze Algemene Vergadering van 14 mei 2024 in Leuven?
herbeleef-onze-algemene-vergadering-met-deze-beelden

Herbeleef onze Algemene Vergadering met deze beelden

Genieten jullie nog even mee van de presentaties, video’s en foto’s van onze Algemene Vergadering van 16 mei?
6000-kinderen-slachtoffer-van-incident-met-chemische-producten

6.000 kinderen slachtoffer van incident met chemische producten

De FOD Volksgezondheid ontwikkelde daarom in samenwerking met Uitgeverij Averbode en het Antigifcentrum lespakketten voor het lager onderwijs.
jaarverslag-2021-van-dg-dier-plant-en-voeding-plantenbescherming-speelt-belangrijke-rol

Jaarverslag 2021 van DG Dier, Plant en Voeding

Plantenbescherming speelt belangrijke rol.
brochure-cle-may-2022

Brochure CropLife Europe over bestrijdingsmiddelen en voedselveiligheid

Brochure over het gebruik van bestrijdingsmiddelen en voedselveiligheid.
bekijk-het-nieuwe-filmpje-over-zieke-planten-en-plantenziekten-in-de-tuin-en-volg-phytofar-op-youtube

Bekijk het nieuwe filmpje over zieke planten en plantenziekten in de tuin

bekijk-de-nieuwe-filmpjes-over-bestuivers-en-onkruid-en-volg-phytofar-op-youtube

Bekijk de nieuwe filmpjes over bestuivers en onkruid

Na het belang van het etiket, het bestrijden van slakken en het beschermen van je huisdieren, kom je nu alles te weten over onkruid en bestuivers in onze twee nieuwe filmpjes.
residulimieten-in-een-complexe-wereldhandel-een-uitdaging-voor-de-hele-voedselketen

Residulimieten in een complexe wereldhandel: een uitdaging voor de hele voedselketen.

Veel van de in Europa geïmporteerde goederen zijn producten die niet commercieel of in onvoldoende hoeveelheden binnen Europa kunnen worden geteeld. Om invoer toe te laten hebben we importtoleranties nodig.
nieuw-filmpje-lees-altijd-het-etiket-en-volg-phytofar-op-youtube

Nieuw filmpje: Lees altijd het etiket!

Er staat een schat aan informatie op het etiket van een gewas­beschermings­middel. Kijk snel naar het nieuwe filmpje en volg Phytofar op YouTube!
hoe-kan-je-best-je-huisdieren-beschermen-als-je-producten-voor-je-tuin-gebruikt

Hoe kan je best je huisdieren beschermen als je producten voor je tuin gebruikt?

Bekijk de nieuwe filmpjes en ga aan de slag!
handig-in-de-tuin-handige-filmpjes-om-je-tuin-te-beschermen-tegen-slakken

Handig in de tuin: handige filmpjes om je tuin te beschermen tegen slakken

Hoe je kan voorkomen dat er slakken in je tuin komen? Of hoe krijg je ze weg, eens ze er zijn? Bekijk de nieuwe filmpjes op www.HandigindeTuin.be en ga aan de slag!
nuttige-links

Nuttige links

Websites over de wetgeving, erkenning en veiligheid van gewasbeschermings­middelen, de voedselketen en het leefmilieu.
voedselveiligheid

Voedselveiligheid:

alle wetenschappelijke studies tonen aan dat het eten van groenten en fruit gezond is, ongeacht of ze afkomstig zijn van geïntegreerde of biologische teelt.
phytofar-aan-het-woord-over-duurzaam-gebruik-van-gewasbescherming-op-plattelandstv-in-maart-2020

Phytofar aan het woord over duurzaam gebruik van gewasbescherming.

PlattelandsTV
nut-van-gewasbescherming

Nut van gewasbescherming

Duurzame gewasbeschermingsmiddelen zijn cruciaal voor een voldoende productie van gezonde voeding.
namaak-en-illegale-gewasbeschermingsmiddelen-in-europa

Namaak en illegale gewasbeschermingsmiddelen in Europa

De handel in namaak- en illegale bestrijdingsmiddelen neemt toe wat reële risico's met zich meebrengt voor de gezondheid van de boeren, het milieu en de economie.
10de-editie-van-de-phytofar-instituut-prijzen-aanmoediging-voor-het-onderzoek-naar-een-duurzame-landbouw

Phytofar Instituut Prijsuitreiking 2019.

Tijdens de 10de editie van de Phytofar Instituut Prijzen gingen we weer op zoek naar Belgische onderzoekers en professionelen die inzetten op duurzame landbouw.
correct-omgaan-met-gewasbeschermingsmiddelen-tips-van-boer-josse-en-jan-peeters

Correct omgaan met gewasbeschermingsmiddelen.

Tips van boer Josse en Jan Peeters.
correct-omgaan-met-gewasbeschermingsmiddelen-tips-van-boer-jean-pierre

Correct omgaan met gewasbeschermingsmiddelen.

Tips van boer Jean-Pierre.
correct-omgaan-met-gewasbeschermingsmiddelen-tips-van-boer-jan

Correct omgaan met gewasbeschermingsmiddelen.

Tips van boer Jan.
christian-walravens-in-dialoog-met-landbouwer-christophe-jolly

Christian Walravens in dialoog met landbouwer Christophe Jolly.

Christian Walravens, al jaren expert bij een lid van Phytofar, praat over geïntegreerde gewasbescherming (IPM).
correct-spuiten-problemen-uitsluiten

Correct spuiten = problemen uitsluiten!

Gouden regels en aandachtspunten vòòr, tijdens en na het bespuiten.
de-rol-van-duurzame-gewasbeschermingsoplossingen-bij-de-productie-van-gezonde-voeding

Gewasbescherming en gezonde voeding!

De rol van duurzame gewasbeschermingsoplossingen bij de productie van gezonde voeding.
debat-glyfosaat-felixpakhuis-antwerpen

Debat glyfosaat — Felixpakhuis Antwerpen

Verbieden? Ja of nee
phytofar-instituut-prijsuitreiking-2017

Phytofar Instituut Prijsuitreiking 2017.

Het Phytofar Instituut moedigt het onderzoek naar een duurzame landbouw verder aan met de Prijzen 2017.
algemene-vergadering-phytofar-2017-plantentuin-van-meise

Algemene Vergadering Phytofar 2017 — Plantentuin van Meise

Thema van de dag: Crop Protection in Sustainable Food Production, met getuigenissenen van Jan Vermaelen, Christian Walravens, Tom Vandenkendelaere, Christophe Wagemans & Ferdinand Jolly.
algemene-vergadering-phytofar-2016-egmontpaleis-brussel

Algemene Vergadering Phytofar 2016 — Egmontpaleis, Brussel

Het evenement stond in het teken van het 75-jarig bestaan van Phytofar en vierde het rijke verleden van de organisatie met de voorstelling van het boek over de sector in België, geschreven door voormalig VRT-journalist Paul Muys.
autocontrolegids

Autocontrolegids in de sector van de productie en de distributie van gewasbeschermingsmiddelen.

Een nieuwe versie van de gids G-010 is beschikbaar!
phytofar-instituut-prijsuitreiking-2015

Phytofar Instituut Prijsuitreiking 2015.

Voor de 8ste keer reikte het Phytofar Instituut 2 prijzen uit van elk € 7.500 aan twee projecten die bijdragen tot een duurzame landbouw.
ipm-infographic

IPM infographic

De European Crop Protection Association (ECPA) heeft een infographic opgesteld die de basisprincipes van Integrated Pest Management (IPM) en het engagement van onze industrie om duurzame oplossingen voor gewasbescherming te promoten, uitlegt.
topps-drift-verminderen-flyer

TOPPS Drift verminderen, flyer

De uitgaven TOPPS promoten een combinatie van oplossingen, goede praktijken, advies, tips en middelen die het mogelijk maken tegelijk uw bedrijf zo goed mogelijk te beheren en het milieu te respecteren.
topps-drift-verminderen-boekje

TOPPS Drift verminderen, boekje

De uitgaven TOPPS promoten een combinatie van oplossingen, goede praktijken, advies, tips en middelen die het mogelijk maken tegelijk uw bedrijf zo goed mogelijk te beheren en het milieu te respecteren.
topps-afspoeling-en-erosie-verminderen-flyer

TOPPS Afspoeling en erosie verminderen, flyer

De uitgaven TOPPS promoten een combinatie van oplossingen, goede praktijken, advies, tips en middelen die het mogelijk maken tegelijk uw bedrijf zo goed mogelijk te beheren en het milieu te respecteren.
topps-afspoeling-en-erosie-verminderen-boekje

TOPPS Afspoeling en erosie verminderen, boekje

De uitgaven TOPPS promoten een combinatie van oplossingen, goede praktijken, advies, tips en middelen die het mogelijk maken tegelijk uw bedrijf zo goed mogelijk te beheren en het milieu te respecteren.
algemene-vergadering-phytofar-2015-kasteel-van-modave

Algemene Vergadering Phytofar 2015 — in Modave

Het publiek gedeelte van de Algemene Vergadering had als thema "Water use efficiency and water stewardship related to crop protection".
nieuwe-clp-classificatie

Nieuwe CLP-classificatie

CLP is de nieuwe internationale richtlijnen voor classificatie, etikettering en verpakking. De nieuwe CLP-pictogrammen op de etiketten van gewasbeschermingsmiddelen vervangen stilaan de oude. Vanaf 1 juni 2017 kan u nog enkel producten met de nieuwe pictogrammen (ver)kopen.
veilig-werken-met-gewasbeschermingsmiddelen-poster

Veilig werken met gewasbeschermingsmiddelen, poster

CLP classificatie en richtlijnen.
algemene-vergadering-phytofar-2014-martinushoeve-in-zandvliet

Algemene Vergadering Phytofar 2014 — Martinushoeve in Zandvliet

Het thema: "A vision for the future of Europe: 5 steps to promote innovation, competitiveness and sustainable production".
phytofar-instituut-prijsuitreiking-2013

Phytofar Instituut Prijsuitreiking 2013.

Voor de 7e keer reikte het Phytofar Instituut 2 prijzen uit van elk € 7.500 aan twee projecten die bijdragen tot een duurzame landbouw.
goede-praktijken-bij-gewasbescherming

Goede praktijken bij gewasbescherming.

5 filmpjes met tips en voorbeelden uit de praktijk.
intensive-sustainable-farming-contradictio-in-terminis

Intensive sustainable farming: contradictio in terminis?

Duurzaam en intensief, zijn dit twee tegengestelde begrippen of vullen ze elkaar aan?
algemene-vergadering-phytofar-2013-ferme-de-la-ramee-in-jodoigne

Algemene Vergadering Phytofar 2013 — Ferme de La Ramée in Jodoigne

Het thema: "Intensive sustainable farming: contradictio in terminis?”
residus-van-gewasbescherminsmiddelen-pesticiden

Residu’s van gewasbescherminsmiddelen.

Wat zijn MRL’s? Is mijn voedsel veilig?
gewasbeschermingsmiddelen-pesticiden-en-bestuivende-insecten

Gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden) en bestuivende insecten.

De gewasbeschermingsindustrie vertelt over onderzoek op bijen en de gezondheid van bestuivers.
activiteitenverslag-phytofar-2012

Activiteitenverslag Phytofar 2012

phytofar-instituut-prijsuitreiking-2011

Phytofar Instituut Prijsuitreiking 2011.

Het Phytofar Instituut moedigt het onderzoek naar een duurzame landbouw verder aan met de Prijzen 2011.
activiteitenrapport-phytofar-2010

Activiteitenrapport Phytofar 2010

geintegreerde-gewasbescherming

IPM (Integrated Pest Management) of geïntegreerde gewasbescherming.

Een bestrijdingsmethode waarbij alle mogelijke technieken geïntegreerd toegepast worden.
vermijden-van-puntvervuiling

Vermijden van puntvervuiling.

Van essentieel belang voor de bescherming van het oppervlaktewater.
de-winnaars-van-de-phytofar-instituut-prijs-2005-en-2009

De winnaars van de Phytofar Instituut Prijs 2005 & 2009.

Tijdens de acht vorige edities van de Prijsuitreiking, hebben we al 17 prijzen uitgedeeld. Maar wat is er ondertussen geworden van al die interessante projecten? Wij waren nieuwsgierig en gingen op bezoek bij de winnaars van de Wetenschappelijke Prijs 2005 en 2009.
activiteitenrapport-phytofar-2007

Activiteitenrapport Phytofar 2007

Wie houdt nu niet van cookies